Szkoła Podstawowa nr 12 z Oddziałami Integracyjnymi im. Ignacego Łukasiewicza w Jaśle
w Zespole Szkół Miejskich nr 3 w Jaśle

Jesteś tutaj: ZSM nr 3 • SP nr 12 · Rok szkolny 2022/23 - Wiktoria i Dorota przypominają o walce Żydów o godność człowieka

Wiktoria i Dorota przypominają o walce Żydów o godność człowieka

Bardzo wciągnęły nas działania w poznawanie i propagowanie wydarzeń powstania w getcie warszawskim oraz losów i zagłady Żydów w getcie w Jaśle i w okolicy.

W trakcie realizacji zadań o ubieganie się o mandat sesji Sejmu Dzieci i Młodzieży przygotowałyśmy scenariusz słuchowiska radiowego, które nosi tytuł „Koleżanka zza muru getta”, które nagrałyśmy i propagujemy w swoim środowisku. Nasz pomysł na to słuchowisko był następujący. Są dwie bohaterki. Przed wojną były koleżankami, chodziły do jednej klasy. Jedna – Dorota – Polka, druga – Ryfka – pochodziła ze spolonizowanej rodziny żydowskiej. W okresie okupacji trafiła do getta. Mimo tego, za pośrednictwem znajomego, który pracował na terenie getta, nawiązały ze sobą kontakt. Dorota wielokrotnie przekazywała w umówionym miejscu, przez niewielki otwór w murze, Ryfce żywność i leki. Czasami też udawało się im krótko przez tą dziurę między cegłami porozmawiać. Przybliżmy fragment tego słuchowiska:

Któregoś dnia tak wyglądała nasza rozmowa: – Witaj Ryfciu. Dziś przyniosłam ci tak jak prosiłaś kawałek chleba i butelkę mleka dla twojego brata. Masz też trochę słoniny. Co tam u Was słychać?

– Dorotko, bardzo Ci dziękuję za to co przyniosłaś. U nas wielka bieda, ludzie umierają z głodu i z chorób. Niemcy wyłapują Żydów i gdzieś ich wywożą. W jednej z takich akcji złapano moją najstarszą siostrę. Prawie codziennie widać na ulicy trupy dzieci zmarłych z głodu. Ich zwłoki zbierają na wózek i wywożą pochować w zbiorowych mogiłach. Jest coraz gorzej. Jak przyjdziesz za tydzień o tej porze, proszę cię kochana, przynieś mi jakiś lek na spadek gorączki, bo moja mama od jakiegoś czasu cały czas gorączkuje i jest coraz słabsza.

Kiedy pewnego dnia stawiłam się przy naszej dziurze w murze, po drugiej stronie usłyszałam jakieś strzały. Bardzo się zaniepokoiłam. Ryfka już tam na mnie czekała i przestraszona powiedziała:

– Dorotko, dziś w getcie wybuchło powstanie. Nasi chłopcy z ŻOB–u podjęli walkę z Niemcami. Niemcy po wejściu na teren getta zostali przez nich ostrzelani, ponieśli straty. Boję się, że teraz Niemcy nam nie odpuszczą i wszyscy zginiemy. Nie wiem co się ze mną stanie, ale pamiętaj, że na zawsze pozostaniesz w moim sercu jako najbliższa mi i najlepsza koleżanka. Pomódl się za mnie i za moją rodzinę, bo obawiam się że już się nie spotkamy. Żegnaj Dorotko …

Nigdy nie dowiedziałam się co stało się z Ryfką. Zapewne zginęła, bo gdyby przeżyła, na pewno spotkałybyśmy się. Szukałam po wojnie informacji na jej temat i jej rodziny. Nic się nie dowiedziałam. Zginęła jako młoda, piękna, mądra i kochająca życie i mająca wiele marzeń dziewczyna. Wierzę, że kiedyś spotkamy się w innym, lepszym świecie. Będziemy sobie miały tak wiele do opowiedzenia …

Z innych naszych działań przybliżających problematykę powstania w getcie warszawskim i losów Żydów w getcie jasielskim wymienić trzeba naszą wystawę szkolną na te tematy. W trakcie trzytygodniowej wystawy w historycznej „przestrzeni” naszej szkoły przed Miejscem Pamięci oddającym cześć Ofiarom Zbrodni Katyńskiej z naszego terenu miałyśmy możliwość przybliżać tematykę żydowską. Przed tą wystawą wygłosiłyśmy prelekcję na temat „Powstanie w getcie warszawskim i losy Żydów w gettach na terenie powiatu jasielskiego” dla uczniów naszej klasy. Nasze koleżanki i koledzy uzyskali od nas sporo informacji, o których – o ile chodzi o informacje dotyczące holocaustu i powstania w getcie coś jeszcze pamiętali z lekcji historii, to o losach Żydów w latach wojny na naszym terenie nie mieli wiedzy. W obecności nauczyciela przeprowadziłyśmy również krótką lekcję dla jednej z klas szóstych na temat powstania w getcie warszawskim i o losach Żydów z jasielskiego getta.

Opracowałyśmy też krótkie ulotki na ten temat, które rozdawaliśmy uczniom i różnym ludziom z naszego środowiska lokalnego.

Wracając do powstania w getcie w Warszawie, należy stwierdzić, że warto o nim poczytać. Niech do tego zachęci nas choćby krótki fragment artykułu Marcina Murynowicza pod tytułem „Pokazali, że potrafią walczyć”: „Nie było mowy o pokonaniu czy choćby powstrzymaniu Niemców, nie było szans na uratowanie getta. Z jednej strony jednostki regularnej armii i policji, dysponujące artylerią, ciężkim sprzętem wojennym, bombowcami, z drugiej – uzbrojeni w rewolwery i butelki z benzyną młodzi ludzie, chłopcy i dziewczęta, bez doświadczenia, niezdający sobie tak naprawdę sprawy z tego, czym jest walka zbrojna. Opór nie był jednak daremny. Najważniejszym celem nie było odparcie przeciwnika. Chodziło o pokazanie światu, że warszawskie getto walczy, że Żydzi potrafią stawić zbrojny opór, a wróg nie jest niezwyciężony, że można mu zadawać rany. I to się udało. Po raz pierwszy od czasu oblężenia polskiej stolicy we wrześniu 1939 roku widziano w tym mieście martwych, rannych i uciekających Niemców, widziano, że niepokonana armia niemiecka to mit”.